کاربرد کودهای آلی و زیستی بر عملکرد کمی و کیفی نعنای صحرایی (Mentha spicata L)

چکیده مقدمه: کاربرد روزافزون کودهای شیمیایی باعث بروز خسارت جبران‌ناپذیر زیست محیطی و بهداشتی شده است. هم‌چنین کودهای شیمیایی ازته به‌واسطه بر جای ماندنآن­‌ها در طبیعت، باعث آلودگی آب و خاک شده و از این طریق باعث ایجاد بیماری­‌های مختلفی از قبیل سرطان در انسان می‌­شوند. این معایب کودهای شیمیایی و هزینه بالای تولید آن‌­ها باعث شده که تولید کودهای زیستی مورد توجه جدی قرار گیرد. این آزمایش با هدف بررسی اثر کودهای آلی (ورمی­کمپوست و ورمی­‌واش) و همزیستی میکوریزایی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه نعناع صحرایی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش­‌ها: این آزمایش به‌­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار در شهرستان ساری در سال زراعی 1393-1394 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل میکوریزا (گونه Glomus moseae) در دو سطح (صفر و 200 اسپور در گلدان)، ورمی‌کمپوست در دو سطح (صفر و 200 گرم در گلدان) و چای کمپوست در دو سطح (صفر و 5/1 لیتر در گلدان­‌های مشخص شده) بود. صفاتی از قبیل سطح برگ، تعداد برگ، عملکرد وزن خشک، قطر و طول ریشه، وزن خشک ریشه، ارتفاع بوته، درصد و عملکرد اسانس مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج: نتایج نشان داد که استفاده از کودهای آلی و همزیستی میکوریزایی تاثیر معنی­دار بر تعداد برگ و وزن خشک ریشه داشته و کلیه صفات مورد بررسی را در مقایسه با شاهد افزایش می‌­دهند. مطابق نتایج، بیشترین میزان ارتفاع (27/33 سانتی‌متر) در تیمار کاربرد چای‌کمپوست+عدم کاربرد ورمی­کمپوست+عدم کاربرد میکوریزا، بیشترین تعداد برگ (95/26 عدد) در تیمار همزیستی میکوریزایی+کاربرد چای کمپوست+کاربرد ورمی­کمپوست، بیشترین درصد اسانس (86/0 درصد) در تیمار کاربرد ورمی­کمپوست+همزیستی میکوریزایی+عدم کاربرد چای­کمپوست، بیشترین عملکرد اسانس (80/1 گرم در گلدان) و بیشترین سطح برگ (49/123 سانتی‌متر) در تیمار کاربرد چای‌ کمپوست+کاربرد ورمی­کمپوست+عدم کاربرد میکوریزا حاصل شد. نتیجه‌گیری: به‌طور کلی کودهای آلی و زیستی بر عملکرد و اجزای عملکرد نعناع صحرایی اثر مثبت داشته است کاربرد ورمی‌­کمپوست، چای کمپوست و همزیستی میکوریزایی از طریق در دسترس قرار دادن عناصر غذایی باعث افزایش خصوصیات کمی و کیفی نعنای صحرایی گردید. واژه‌های کلیدی: ورمی‌کمپوست، ورمی‌واش، همزیستی میکوریزا، خصوصیات، سرسم